Në Shqipëri po shtohet interesi për fondet e pensioneve private. Por shumë qytetarë ende nuk e kuptojnë plotësisht çfarë janë, pse ekzistojnë dhe cilat janë përfitimet konkrete që japin.
Ky shkrim shpjegon me gjuhë të thjeshtë pse pensionet private janë më shumë se një produkt financiar — janë një instrument social që ndihmon qytetarin dhe vetë shtetin.

Pse ekzistojnë pensionet private

Skema publike e pensioneve po përballet me sfida të mëdha: lindshmëria ka rënë, jetëgjatësia është rritur dhe raporti mes atyre që punojnë dhe pensionistëve është bërë gjithnjë e më i vogël.
Në shumicën e vendeve të BE-së, shtetet kanë kuptuar se vetëm skema publike nuk mjafton. Për këtë arsye, janë krijuar pensionet private – që funksionojnë si një shtyllë shtesë sigurie për qytetarët.

Në Shqipëri, kjo qasje është përforcuar me ligjin e ri për fondet e pensionit privat, i cili hyri në fuqi në fund të vitit 2023.
Ligji ofron përfitime fiskale për qytetarët që kontribuojnë në këto skema, përfshirë përjashtim nga taksa i kontributeve private që plotësojnë kushtet.

Çfarë është një pension privat

Një pension privat është një shumë që ti e vendos çdo muaj në një fond të veçantë, për ta përdorur më vonë kur të dalësh në pension.
Paratë e tua investohen në mënyrë të sigurt (kryesisht në bono thesari), në mënyrë që me kalimin e viteve të shtohen.
Kur të vijë mosha e pensionit, i tërheq këto para si një shtesë mbi pensionin shtetëror.

Pra:

• Pensioni shtetëror = detyrim që e paguan përmes sigurimeve shoqërore.
• Pensioni privat = zgjedhje vullnetare që të jep më shumë siguri dhe fitim afatgjatë.

Përfitimet konkrete që jep ligji

Ligji i ri i pensioneve private parashikon lehtësime fiskale për individët dhe kompanitë që kontribuojnë në këto skema.
Më poshtë një tabelë e thjeshtë me shembuj të qartë:

Pra, shteti nuk të thotë “kurseni sepse është mirë për ju”, por “nëse kursen, të shpërblej që tani”.

Si funksionojnë fondet private

Në Shqipëri ekzistojnë disa fonde pensioni private, të licencuara nga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare (AMF).
Këto fonde ndahen në dy kategori:

1. Fondet e hapura – mund të anëtarësohet kushdo, në çdo moment. (p.sh. fondet e SIGAL UNIQA Pension, Raiffeisen Pension, etj.)
2. Fondet e mbyllura – janë të krijuara për një grup të caktuar personash, zakonisht punonjës të një kompanie apo institucioni.

Kur kontribuon në një fond, paratë e tua ruhen në emrin tënd dhe menaxhohen veçmas nga asetet e kompanisë.
Ti mund t’i ndjekësh në çdo kohë përmes llogarisë online, dhe asnjë institucion nuk mund t’i përdorë për qëllime të tjera.

Si po ecin në Shqipëri

Sipas të dhënave të AMF-së, në tremujorin e parë të vitit 2025, rreth 46 000 shqiptarë kanë një fond pensioni privat aktiv.
Asetet e këtyre fondeve kapin mbi 13 miliardë lekë, dhe mesatarisht çdo kontribuues ka rreth 2 900 € të kursyera.
Burime: Monitor.al, Scan TV.

Megjithatë, përqindja e pjesëmarrjes mbetet ende e ulët — vetëm rreth 6 % e punonjësve që kontribuojnë në sistemin shtetëror kanë edhe një fond privat aktiv.
Kjo tregon se nevojitet më shumë informacion, qartësi dhe besim.

Çfarë thonë ekspertët

Siç e shpjegon nw rrjete sociale Elvis Ponari , CEO i SIGAL UNIQA Pension Fund:

“Qytetari nuk hyn në fond pensioni për edukim, por për përfitim. Nëse kursen, fiton diçka sot.”

Ky është edhe thelbi i gjithë konceptit: njerëzit reagojnë ndaj përfitimit të menjëhershëm, jo ndaj sloganeve për “kursime afatgjata”.

Pensioni privat nuk është luks. Është një mënyrë e zgjuar për të ndërtuar sigurinë tënde financiare, me ndihmën e shtetit që të shpërblen me lehtësime fiskale.
Në një kohë kur raporti mes punonjësve dhe pensionistëve po ngushtohet çdo vit, fondet private nuk janë thjesht opsion – janë domosdoshmëri për të ardhmen.

Në thelb:

• Pensionet private janë instrument social, jo thjesht produkt financiar.
• Shteti të nxit përmes incentivave fiskale konkrete.
• Qytetari duhet të pyesë vetëm: “Çfarë fitoj unë sot, dhe sa i sigurt jam për nesër?”

© 2025, Pozitivi. All rights reserved.